Wypadek drogowy, co robić, czy dzwonić do adwokata?

Codziennie w mediach pojawiają się komunikaty na temat ilości wypadków drogowych, dramatycznie brzmią informacje o ilości ofiar i skutkach obrażeń.  Wypadki drogowe, oprócz tragedii niosą ze sobą konieczność prowadzenia nieraz skomplikowanych postępowań karnych. Ustalenie przyczyn i sprawcy zdarzenia bywają niełatwe. Nie zawsze naruszenie przepisów drogowych, czy nieostrożność kierowcy są pewną przyczyną wypadku drogowego.

Skorzystanie z konsultacji adwokata nie oznacza uznania winy., Każdy ma prawo do obrony.

Z jednej strony może się zdarzyć, że zachowanie uczestnika ruchu zgodne będzie z regułami prawnymi, a stanowić będzie naruszenie zasad bezpieczeństwa. Z drugiej, nawet przekroczenie prędkości, czy nawet prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości nie oznacza automatycznie przyjęcie odpowiedzialności za spowodowanie wypadku. Sprawca taki może być uznany za winnego przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, a ewentualny skutek w postaci obrażeń ciała, czy śmierci innego uczestnika zdarzenia nie będzie mu przypisany.

W istocie najważniejszym jest stwierdzenie, czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy stwierdzonym naruszeniem przepisów a zaistniałym wypadkiem. Nie chodzi to o czasowe, lub miejscowe następstwo zdarzeń, ale o powiązanie wypadku drogowego z poprzedzającym go naruszeniem przez podejrzanego / oskarżonego przepisów prawa o ruchu drogowym (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 1998 roku (V KKN 303/97).

Sąd w takiej sprawie ustala, czy skutek jest naturalnym i oczywistym następstwem zachowania się kierowcy.

Sprawca naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powodujący wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, lub śmierci odpowiada za czyn popełniony nieumyślnie. Jeśli sprawca zamierza spowodować skutek np. celowo powodując kolizje, czy potrącenie odpowie za czyn odpowiedni skutkowo np. zabójstwo. W praktyce, tzw. „zabójcy na drogach” to osoby odpowiedzialne za nieumyślnie / niezamierzone tragedie.

W razie stwierdzenia naruszenia przez kierowcę naruszenia zasad bezpieczeństwa sąd winien wskazać konkretnie którą zasadę pogwałcono, np. zasadę obowiązku ustąpienia pierwszeństwa, zasadę ruchu prawostronnego itd.
Do kancelarii coraz częściej zgłaszają się osoby, które są uczestnikami wypadków drogowych. Pytają o możliwość reprezentowania w sprawie. Choć co do zasady udział adwokata jest przydatny w sprawach karnych, nie ma przecież obowiązku korzystania z pomocy prawnej.

Ważny jest jednak czas w jakim zgłaszają się Klienci. Jeśli czynią to przed pierwszym przesłuchaniem, przed przedstawieniem zarzutów, a zatem zanim staną się podejrzanymi w sprawie, możliwość manewru jest znacznie większa. Zdarzają się telefony już z miejsca zdarzenia. Co do zasady, im szybszy kontakt z adwokatem, tym  łatwiej  przygotować się do obrony.  Zgłosił się do mnie ostatnio człowiek, który przyznał się przy pierwszym przesłuchaniu do potrącenia pieszego, złożył obszerne wyjaśnienia (na swoją niekorzyść), wyraził zgodę na dobrowolne poddanie się karze, na pytanie o powody takiego działania, wyjaśnił, że namówił go do tego policjant. Po wysłuchaniu jego relacji o sprawie, uznałem, ze nie będę w stanie człowieka reprezentować, zanim bowiem zgłosił się do adwokata, „podłożył” się sam.

Oczywiście w niektórych sprawach, tych bardziej jednoznacznych, skrucha i przyznanie się do winy może być procesowo gratyfikowana i nieść za sobą pozytywne dla sprawcy skutki. W tym przypadku było inaczej, sprawa nie była jednoznaczna, a rozjaśnił ją sam podejrzany.

Każdy ma  przy tym prawo do zmiany wyjaśnień, ale podlega to ocenie, a im więcej się powie wcześniej, tym prawdopodobieństwo zmiany wyjaśnień w sposób wiarygodny jest znacznie mniejsze. Same wyjaśnienia to wypowiedzi ustne do protokołu  na tematy faktyczne i prawne. Zarówno jednak przyznanie, jak i nieprzyznanie podlega ocenie, jako jeden z dowodów w sprawie.

Adwokat w broniąc w sprawie o spowodowanie wypadku drogowego z takim czy innym skutkiem powinien zostać poinformowany przez Klienta rzetelnie o przebiegu zdarzenia. My nie oceniamy Klienta, ale mając wiedzę o zdarzeniu, dobieramy najskuteczniejszą w danej sprawie linie obrony. Szczególnie istotna jest analiza czy istnieją braki dowodowe, lub popełniono  błędy przeprowadzając dowody. Mogą to być zarówno naruszenia procedury karnej w postępowaniu dowodowym, jak i brak kategoryczności ustaleń, błędy w zakresie treści i wniosków opinii rekonstrukcyjnej biegłego. Bezprawnym jest np. odczytanie oskarżonemu jego zeznań, czy oświadczeń jakie złożył w charakterze świadka, posługiwanie się notatkami urzędowymi zamiast protokołów przesłuchań świadków, czy nieprzeprowadzenie wszystkich niezbędnych dowodów. Należy zbadać poprawność z przepisami sposobu wykonania oględzin miejsca wypadku, odzieży, zwłok, czy pojazdów. Zdarzają się, choć rzadko, błędy przy sporządzaniu szkicu sytuacyjnego. Co do zasady jest on graficznym odzwierciedleniem protokołu oględzin miejsca wypadku. Błędy przy sporządzeniu szkiców, czy używanie notatek zamiast protokół z czynności mogą dyskwalifikować je jako dowody w sprawie.

W rezultacie może się okazać, że brak jest dowodów mających świadczyć o winie sprawcy kolizji drogowej. Pamiętajmy, że w zgodnie z art.5 kodeksu postępowania karnego;

„§ 1. Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.
§ 2. Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego”.

Co powinien uczynić sprawca wypadku drogowego, w którym są ofiary?

Otóż przede wszystkim udzielić pomocy pokrzywdzonym wezwać służby ratownicze i Policję, informując konkretnie o miejscu zdarzenia, ilości pokrzywdzonych, pozostać na miejscu zdarzenia i nie przemieszczać pojazdów. Należy zrobić zdjęcia pojazdom, ich usytuowaniu, utrwalić ślady na miejscu zdarzenia np ślady hamowania. Warto spisać dane świadków z numerami kontaktowymi, sprawdzić czy jest w danym miejscu monitoring.  Niektórzy dzwonią do adwokata.

Pamiętajmy, że w razie uznania odpowiedzialności, sprawca może być skazany wyrokiem, co pozostawi ślad w Krajowym Rejestrze Karnym. Ponadto, oprócz sankcji karnej, w zależności od skutku, nawet do 8 lat pozbawienia wolności w razie cięzkiego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci pokrzywdzonego możliwe są roszczenia cywilne. Często znaczne.,