Sądowe ABC T jak Toga
Co to jest toga?
To strój urzędowy używany na sali sądowej przez prawników posiadających szczególne uprawnienia: sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych. To fałdzista suknia z lekkiego czarnego materiału wełnianego lub wełnopodobnego, której wzór jest uregulowany przepisami prawa. Historycznie, była wierzchnim, lekkim strojem noszonym w starożytnym Rzymie, nakładanym na tunikę, przy czym ramię pozostawało odsłonięte. W średniowieczu, była strojem wykładowców uniwersyteckich, z czasem trafiała do sądów. W Wielkiej Brytanii toga była użytkowana już w XVII wieku, potem zawitała do Stanów Zjednoczonych. Wielka Brytania przodowała w zakresie obfitości stroju. Dodatkami były szale, peleryny, szaty z kapturami, białe rękawiczki, imitacje spodni do jazdy konnej oraz buty ze stalowymi sprzączkami no i oczywiście peruki, od lat 30 XIX wieku produkowane z włosów końskich. Obecnie peruki adwokackie są zakładane tylko na specjalne okazje. Londyński stażysta prawnik, Samuel March stworzył perukę na bazie konopi – dla prawników, którzy wolą używać peruk przyjaznych zwierzętom. Na szczęście, nie używają peruk w celach konsumpcyjnych.
Toga w Polsce
Pierwsze informacje na temat tóg prawniczych na terenie Polski odnotowano w Galicji u schyłku XIX wieku. Oficjalnym strojem dla sędziów i prokuratorów na rozprawach stała się w 1929 roku. Dla adwokatów strojem urzędowym 5 lat wcześniej. Używana była wraz z biretem. Biret utracił swą urzędową moc, toga dalej jest używana. Zielony żabot w todze adwokackiej zaczął obowiązywać od
1956 roku. Kolor żabotu oraz obszyć różni się w zależności od zawodu prawniczego:
Kolory
Pokaż mi swój żabot, a powiem Ci kim jesteś. Togi są w kolorze czarnym. Niczym ford T, dostępny był w każdym kolorze, pod
warunkiem, że był to kolor czarny. Sędziowie i ławnicy używają żabotu w kolorze fioletowym. Kolor ten ma symbolizować chłodne nastawienie, powściągliwość i neutralność. Dodatkowo sędzia przewodniczący rozprawie nakłada na kołnierz togi łańcuch barwy złotej z wizerunkiem godła Polski tej samej barwy, co podkreśla, że reprezentuje kraj.
Prokuratorzy – mają czerwone żaboty, kolor ten kojarzy się z dynamiką, agresją, ponoć kolor ten stanowić miał symbol zagrożenia dla oskarżonego.
Adwokaci używają zielonych żabotów. Kolor w kontraście do czerwieni, symbolizujący przy tym nadzieję dla oskarżonego. Nadziei w sądzie, nigdy za wiele.
Radcy prawni – ciemnoniebieski żabot, kolor uspokajający, skłaniający do twórczego myślenia i pobudzający wyobraźnię. Widać, że adwokatom ma tego brakować.
Radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej wyróżniają się błękitno szarym żabotem.
Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego mają biało-czerwony żabot, barwy flagi państwowej, kolejny sposób na podkreślenie, że reprezentują/reprezentowali państwo.
Co pod togą?
Powinno być elegancko, choć zdarzają się wyjątki. W krakowskim sądzie widuję pełnomocnika w dresie i todze. Radcowski, w tym przypadku, hip hop. O kobietach w okresie letnim krążą anegdoty na temat skąpego ubioru. Kiedyś gentlemana widziałem w todze w … tramwaju. Co ciekawe, ta linia tramwajowa nie prowadziła do sądu. Adwokat młody wiekiem, nad ranem jednak był starszy wyglądem. Zapachu nie badałem.
Kolumbijska sędzia Vivian Polania została zawieszona po tym, jak przyłapano ją leżącą na łóżku w bieliźnie i z papierosem w ręku podczas rozprawy prowadzonej na platformie Zoom. Kobieta, którą na Instagramie śledzi niemal 100 tysięcy obserwujących, już wcześniej dostawała ostrzeżenia dotyczące jej "odważnych" zdjęć zamieszczanych w sieci. Rozprawy on – line bywają niebezpieczne. Zaprzyjaźniony sędzia z Katowic opowiadał, że jego kolega, sędzia, bardzo się zdziwił, kiedy podczas ogłaszania wyroku pełnomocnik jednej ze stron wstał. Pod togą – chude nogi.
Noszenie togi to nie tylko obowiązek, to zaszczyt. Warto o tym pamiętać.