Ochrona dóbr osobistych – podstawowe informacje

W Kodeksie Cywilnym nie znajdziemy definicji dóbr osobistych. Wskazuje się jednak, że są to wartości niematerialne, które mają ścisły związek z daną osobą. Przyjmuje się, że są to wartości uznane ogólnospołecznie, które odnoszą się do integralności cielesnej, a także psychicznej człowieka. W związku z ich ogromnym znaczeniem objęte są ochroną prawną.

Przykłady dóbr osobistych

Do wartości uznawanych za dobra osobiste zalicza się między innymi:

– tajemnicę korespondencji;
– twórczość naukową i artystyczną;
– zdrowie;
– wolność sumienia;
– nazwisko;
– kult pamięci osoby zmarłej;
– życie rodzinne.

Na czym polega ochrona dóbr osobistych?

Dobra osobiste objęte są ochroną prawa cywilnego. Jeżeli nasze dobra osobiste zostają zagrożone działaniem innym osób lub organizacji, mamy prawo żądać, aby działań tych zaniechać. W sytuacji naruszenia tych dóbr możemy żądać usunięcia skutków zaistniałej sytuacji. Można żądać między innymi złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści. Jeżeli na skutek naruszenia naszych dóbr osobistych poniesiemy szkodę majątkową, możemy żądać naprawienia tej szkody, bazując na zasadach ogólnych. Można domagać się między innymi zapłaty odszkodowania. Jeżeli naruszenie dóbr osobistych wiązało się również z negatywnymi odczuciami psychicznymi, można żądać zapłaty określonej sumy pieniędzy w ramach zadośćuczynienia za poniesione cierpienia. Możliwe jest również oczekiwanie, że pieniądze zostaną wpłacone na wskazany przez nas cel charytatywny.

Odpowiedzialność sprawcy za naruszenie dóbr osobistych

Jeżeli działanie sprawcy naruszenia dóbr osobistych nie będzie bezprawne, to zostanie on zwolniony od odpowiedzialności. Tak dzieje się między innymi wówczas, gdy dziennikarz zdecydował się na wyemitowanie materiału naruszającego dobra osobiste bohatera, który to materiał jednocześnie chroni szeroko rozumiany interes społeczny. Warunkiem jest jednak pełna rzetelność przekazu. W Kodeksie cywilnym znajduje się zasada domniemania bezprawności. W związku z tym to osoba oskarżona o naruszenie dóbr osobistych jest zobowiązania do udowodnienia przed sądem, że jej działanie było usprawiedliwione, a więc nie było bezprawne.

Dobra osobiste objęte są uzasadnioną ochroną prawną. Obecnie coraz więcej dóbr zyskuje charakter dóbr osobistych. Wynika to między innymi z postępu społeczno-gospodarczego. Czy jest to kierunek słuszny? Z jednej strony jak najbardziej. Niestety, źle rozumiana ochrona dóbr osobistych może również obejmować te dobra, które nie są na tyle znaczące, żeby ich naruszenie było przedmiotem postępowania cywilnego.