Windykacja a stalking

Stosunkowo nowym przestępstwem, które ujęte zostało w Kodeksie karnym jest stalking. To nic innego, jak uporczywe nękanie innej osoby. Czy windykacja może wiązać się z przestępstwem stalkingu? Jak ma się upominanie o spłatę należności do uporczywego nękania?

Stalking, czyli co?

Najprostsza definicja wskazuje, że stalking to po prostu uporczywe nękanie. Aby uznać, że windykator dopuścił się stalkingu, sąd musi stwierdzić, że jego zachowania są:

• stałe – chodzi o to, że muszą się powtarzać;
• związane z celowym działaniem,
• ważny jest skutek to jest zachowania wywołać muszą uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie naruszenie prywatności pokrzywdzonego, tutaj np dłużnika.

Istotne jest to, jak dłużnik odbiera zachowania windykatora. To bowiem osoba zadłużona musi złożyć wniosek o ściganie. Pojawić musi się poczucie krzywdy i naruszenia prywatności związane z czynnościami, które wykonywane były podczas windykacji należności. Sprawdzając, czy windykator nie dopuścił się stalkingu, służby są jednak dość ostrożne. Większość dłużników stoi bowiem na stanowisku, że windykatorzy ich nękają. Z kolei windykatorzy na ogół określają dłużników jako przewrażliwionych cwaniaków, którzy zrobią wszystko, aby uniknąć konieczności uregulowania należności.

Regulacje prawne

Przestępstwo stalkingu ujmuje artykuł 190a Kodeksu karnego. Według niego osoba dopuszczająca się uporczywego nękania innej osoby bądź osoby jej najbliższej i wzbudzająca w którejś z nich poczucie zagrożenia popełnia przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat trzech. Taką samą karą zagrożone jest podszywanie się pod inną osobę, wykorzystywanie jej wizerunku bądź danych osobowych po to, aby wyrządzić jej szkodę. Co istotne, może to być szkoda zarówno majątkowa, jak i osobista. Kara ulega zaostrzeniu do lat dziesięciu, jeśli pokrzywdzony targnie się na własne życie.

Jaką odpowiedzialność poniesie windykator, któremu udowodniono stalking?

Musi on liczyć się z karą pozbawienia wolności. Jak wskazaliśmy powyżej, podstawowy wymiar kary za to przestępstwo wynosi trzy lata pozbawienia wolności. Jeśli jednak dłużnik na skutek podejmowanych przez windykatora działań będzie próbował popełnić samobójstwo, kara ta wzrośnie aż do dziesięciu lat. Ustawodawca zauważył, że krzywda dotycząca sfery psychicznej również ma ogromne znaczenie i w związku z tym nie może być lekceważona.

Kto może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa?

W przypadku przestępstwa stalkingu windykatora może oskarżyć wyłączony pokrzywdzony. Musi on jednak odczuwać realne zagrożenie ze strony osoby, która zajmuje się egzekucją zadłużenia. Oznacza to, że windykatora nie będą oskarżać osoby trzecie – świadkowie jego niewłaściwych zachowań. Obowiązujące aktualnie przepisy jasno wskazują, że zawiadomienie o stalkingu może złożyć tylko ta osoba, która padła jego ofiarą.

Kiedy mówimy o stalkingu ze strony windykatora?

W przypadku windykacji rozróżnienie między wykonywaniem swoim obowiązków przez windykatora a uporczywym nękaniem jest naprawdę trudne. Warto pamiętać, że w świetle obowiązującego prawa windykator może – nawet codziennie – wysyłać nam wiadomości SMS, a także e–maile, w których przypomina nam o spłacie. Może również wykonywać telefony służące przypomnieniu o terminie spłaty. Ma również prawo do monitowania dłużnika na piśmie. Kiedy więc pojawia się problem? Jeśli wiadomości zaczynają przychodzić kilka razy w ciągu dnia, windykator telefonuje co godzinę, jest przy tym agresywny, wulgarny, można mówić o uporczywym nękaniu. Co do zasady, każdy przypadek będzie oceniany indywidualnie. Ważna jest proporcjonalność i adekwatność zachowania windykatora, nie może on nadużywać swoich uprawnień, ani naruszać prywatności dłużnika w sposób nadmierny w stosunku do okoliczności.

Jakich działań nie może podejmować windykator?

Windykator zawsze musi działać w świetle obowiązującego prawa. Nigdy nie wolno mu upubliczniać informacji dotyczących zadłużenia. Wielu nieuczciwych windykatorów, którzy chcą pochwalić się wynikami, straszy dłużników, że udostępni informację o ich zadłużeniu sąsiadom czy rodzinie. Takie działanie jest sprzeczne z prawem. Jeśli się pojawi, można śmiało udać się na Policję i zgłosić zawiadomienie o próbie stalkingu.

Windykator nie może również nachodzić dłużnika w nocy. Nie wolno mu robić tego także w weekendy. Przejawem stalkingu są również zachowania polegające na parkowaniu przed domem dłużnika, kilkukrotne w ciągu dnia  przejeżdżanie koło domu itd.  Dzieje się tak nawet wówczas, gdy windykator nie wychodzi z samochodu.

Niedopuszczalne jest także nękanie telefonami w nocy. Niektórzy windykatorzy dopuszczają się wykonywania głuchych telefonów, co jak najbardziej może zostać uznane za stalking. Zgodnie z prawem ponaglać dłużnika można jedynie w ciągu dnia, wyłącznie od poniedziałku do piątku.

Zdarza się, że windykator decyduje się śledzić dłużnika. Podąża za nim wówczas krok w krok. Notuje, gdzie porusza się dłużnik, co kupuje, ile wydaje. Takie działania są absolutnie niedopuszczalne i jeśli się pojawiają, jak najbardziej słusznym jest złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa stalkingu.

Niedopuszczalnym zachowaniem windykatora jest też zastraszanie dłużnika. Obowiązkiem dłużnika jest oczywiście spłacanie należności, ale nie może tego robić pod przymusem czy w obawie o to, że w przeciwnym razie coś mu się stanie. Jeśli windykator posuwa się do gróźb, możemy mówić o przestępstwie stalkingu.

Dłużnikowi nie wolno również sięgać po groźby karalne. Są to pogróżki – pisemne bądź ustne – które odnoszą się do możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę dłużnika bądź jego bliskich. Niestety, nadal zdarza się, że nieuczciwi windykatorzy posuwają się do takich praktyk. Dłużnicy, którzy otrzymali od windykatora wiadomość z pogróżkami nie powinni jej wyrzucać. W sądzie będzie ona bowiem stanowiła dowód.

Reasumując…

Windykacja długów sama w sobie nie jest miłą procedurą. Niestety, zdarza się, że windykatorzy przekraczają swoje uprawnienia. Łamią prawo po to, aby jak najszybciej odzyskać należność, a tym samym wykazać się wysoką skutecznością. Warto jednak pamiętać, że dłużnik nie jest pozostawiony sam sobie. Prawo chroni również jego interesy. Windykator podejmujący działania niezgodne z prawem może odpowiedzieć za przestępstwo stalkingu, a pomocy można szukać u adwokata zaznajomionego z prawem karnym.