Testament allograficzny a notarialny

Testament to dokument, na mocy którego można ustalić, co stanie się z posiadanym przez nas majątkiem po naszej śmierci. Sporządzając testament, unikniemy sytuacji, kiedy pozostawione po nas dobra trafią w ręce osoby, która według nas na to nie zasłużyła. Obowiązujące aktualnie prawo wskazuje na kilka rodzajów testamentów. Wyróżnia się między innymi testament allograficzny oraz notarialny. Czym się różnią? Na czym polega sporządzenie każdego z nich? Jakie mają zalety? Czy któryś z nich jest zdecydowanie bardziej korzystny?

Testament notarialny

Jak mówi Kodeks cywilny, testament może mieć formę aktu notarialnego. Określa się go wówczas mianem testamentu notarialnego. Jest to akt notarialny, w którym zawiera się jednostronne oświadczenie wolni. Jego treść odnosi się do rozporządzenia majątkiem po śmierci autora testamentu. Niewątpliwym atutem takiej formy decydowania o posiadanych dobrach jest wysoki poziom bezpieczeństwa. Notariusz zadba o to, aby dokument został sporządzony zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami. Dołoży również wszelkich starań, aby ostatnia wola testatora została wyrażona możliwie jak najbardziej precyzyjnie. Istnieje jednak ryzyko, że dzięki dobremu pełnomocnikowi uda się obalić nawet i testament notarialny.

Decydując się na testament notarialny, unikamy również ryzyka zagubienia dokumentu, jego zniszczenia, kradzieży bądź sfałszowania. Oryginał dokumentu będzie przechowywany w kancelarii notarialnej. To notariusz odpowiada za ujawnienie dokumentu w przypadku śmierci testatora.

Testament notarialny: wymagania formalne

Przyjmuje się, że oświadczenie woli w przypadku testamentu notarialnego powinni być złożone w kancelarii notariusza. Jeśli jednak testator z jakiegoś powodu nie może się w kancelarii stawić – na przykład z powodu pobytu w szpitalu – notariusz może przyjąć oświadczenie poza kancelarią.

Obowiązkiem notariusza jest potwierdzenie tożsamości spadkodawcy. Musi on również ustalić, czy osoba sporządzająca testament posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Jego obowiązkiem jest poczynienie spostrzeżeń, czy wola oświadczana jest świadomie, dobrowolnie i swobodnie. Podczas odczytywaniu sporządzonego aktu notariusz musi upewnić się, że osoba, która sporządziła testament rozumie jego treść i wie, z czym ona się wiąże. Na akcie notarialnym nie może zabraknąć podpisu osoby sporządzającej testament.

Testament allograficzny

Ten rodzaj testamentu określany jest również mianem testamentu urzędowego. Traktowany jest jako dokument urzędowy, co oznacza, że daje osobie sporządzającej go podobne korzyści jak opisany powyżej testament notarialny. Przede wszystkim świadkowie, a także urzędnik przyjmujący oświadczenie, są gwarantem tego, że obalenie takiego testamentu będzie bardzo trudne.

Jak sporządza się testament urzędowy?

Procedura jest nieco inna niż w przypadku testamentu notarialnego. Testator swoją wolę oświadcza ustnie. Robi to wobec osoby urzędowej w obecności przynajmniej dwóch świadków (testament notarialny ma postać dokumentu). Po złożeniu oświadczenia sporządzany jest protokół, w którym określa się datę jego powstania. Czynność ta ma charakter techniczny. Obowiązujące przepisy nie regulują kwestii dotyczących tego, kto może taki protokół sporządzić. Oznacza to, że może to zrobić praktycznie każdy: świadek, osoba przyjmująca oświadczenie, a nawet ta, która na mocy testamentu będzie dziedziczyć majątek testatora. Następnie spadkodawca, urzędnik, a także świadkowie składają podpisy pod sporządzonym protokołem. Co w sytuacji, jeśli testator z jakiegoś powodu nie może złożyć wymaganego podpisu? Nie sprawia to, że testament traci ważność. Wzmianka o braku możliwości podpisania dokumentu musi być jednak zawarta w protokole.

Kto może przyjąć oświadczenie testatora?

Obowiązujące aktualnie przepisy jasno wskazują, kto uprawniony jest do przyjęcia oświadczenia od spadkodawcy. Rolę tą może pełnić:

• burmistrz, wójt, prezydent miasta;
• starosta;
• marszałek województwa;
• sekretarz gminy;
• sekretarz powiatu.

Uprawnienia te ma także osoba kierująca urzędem stanu cywilnego. Porównuje się rolę osoby przyjmującej oświadczenie w przypadku testamentu alograficznego do roli notariusza. To urzędnik (w przypadku testamentu notarialnego notariusz) stoi na straży tego, aby sporządzenie testamentu odbyło się zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dba on o to, aby spełniono wszystkie warunki formalne. Co istotne, urzędnik nie może przyjmować oświadczenia od osób spokrewnionych zarówno w linii prostej, jak i linii bocznej aż do trzeciego stopnia pokrewieństwa. Nie może pełnić tej roli także w odniesieniu do małżonka oraz osób pozostających pod jego opieką/kuratelą.

Jeśli chodzi o świadków, to nie ciążą na nich żadne obowiązki dotyczące pilnowania kwestii formalnych. Ich zadaniem jest wyłącznie złożenie podpisu na protokole, a także poświadczenie – jeśli zajdzie taka konieczność – że doszło do złożenia oświadczenia woli.

Testament holograficzny

Czyli zwykły testament pisemny sporządzony przez spadkodawcę. Musi być napisany przez spadkodawcę odręcznie. Będzie nieważny, jeśli zostanie sporządzony / napisany na komputerze lub gdy napisze go inna osoba, a spadkodawca tylko podpisze. testament musi podpisany przez spadkodawcę i zawierać datę sporządzenia, nie musi być kalendarzowa, musi być identyfikowalna,  np tydzień po 50 urodzinach. Może być sporządzony na kartce, serwetce, ważne aby był czytelny.

Brak daty może spowodować  nieważność testamentu, chyba że nie istnieją wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.