201701.23
Off
0

Przyjęcie lub odrzucenie spadku.

Z chwilą śmierci człowieka dochodzi do otwarcia spadku. Wtedy osoby powołane do dziedziczenia przez testament, jak i dziedziczące automatycznie, czyli poprzez ustawę (kodeks cywilny) zostają spadkobiercami.

Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, ale jedynie po śmierci spadkodawcy.

Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie spadkowe można złożyć osobiście lub przez pełnomocnika. W imieniu osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (małoletniego) oświadczenie może złożyć jej przedstawiciel ustawowy działający za zgodą sądu opiekuńczego . Złożenie wniosku do sądu o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje zawieszenie – na czas postępowania – biegu terminu do złożenia takiego oświadczenia.

Osoba, która spadek odrzuciła, jest wyłączona od dziedziczenia i jest traktowana jak osoba, która nie dożyła otwarcia spadku. Oznacza to, że jej udział spadkowy przypada dzieciom, a jeżeli zaś odrzucający spadek ich nie miał w momencie otwarcia spadku, wtedy spadek przypada pozostałym spadkobiercom ustawowym. Jeżeli dzieci nie chcą nabyć spadku, wtedy muszą spadek odrzucić. Jeśli są nieletnie, zgodę na odrzucenie spadku powinien wyrazić sąd rodzinny.

W razie dziedziczenia testamentowego, w konsekwencji odrzucenia spadku dziedziczą:

  • Inni spadkobiercy testamentowi (jeśli byli powołani) – proporcjonalnie do udziałów. Udział przypadający z przyrostu, może być odrzucony – niezależnie od udziału z powołania;
  • Spadkobierca „podstawiony” – jeśli spadkodawca zastrzegł swoją wolę w testamencie, iż w przypadku odrzucenia spadku, lub zaistnienia innej przyczyny umożliwiającej dziedziczenie, w miejsce danego spadkobiercy wstąpi ktoś inny, wskazany przez spadkobiercę.
  • Spadkobiercy ustawowi, wtedy gdy jeśli nie ma innych spadkobierców testamentowych lub spadkodawca nie zastosował instytucji podstawienia.

Jeśli wszyscy spadkobiercy ustawowi nie mogą lub nie chcą przyjąć spadku przypada on gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarbowi Państwa.

Kiedy spadek jest odrzucany?

  • Jeżeli spadek stanowią długi, albo jego wartość jest minimalna;
  • Jeżeli wolą spadkobiercy jest „przesunięcie” spadku na kolejnego członka rodziny, np. dzieci.

Bywają sytuację, w których spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z ustawy, może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy. Jest to korzystne np. w sytuacji, w której testament narzuca na spadkobiercę testamentowego obowiązek wykonania zapisów lub poleceń.

Termin do odrzucenia spadku dla spadkobierców biegnie od:

– dnia otwarcia spadku dla spadkobierców ustawowych;
– dnia ogłoszenia testamentu dla spadkobierców testamentowych.

Jeżeli spadkobierca nie wiedział o śmierci spadkodawcy, termin ten zaczyna biec od dnia, w którym się o niej dowiedział (jeśli jest spadkobiercom ustawowym) lub od dnia, w którym dowiedział się o ogłoszeniu testamentu.

Niejednokrotnie spadkodawca odrzuca spadek… po znacznie dłuższym czasie, nawet po latach! W razie nie złożenia w terminie żadnego oświadczenia, może powołać się na to, że brak oświadczenia wynikł z błędu. Błąd ten musi być istotny – czyli uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści. Działać należy jednak nie później niż w terminie roku od wykrycia błędu, a areną działania w takim wypadku będzie sąd.