Jakie odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych?

W prawie cywilnym nie znajdziemy jasnej i precyzyjnej definicji dóbr osobistych. Uważa się, że są to wszystkie te wartości niematerialne, które związane są z konkretną osobą. Z uwagi na duże znaczenie dóbr osobistych w codziennym życiu, zdecydowano się na objęcie ich ochroną prawną. Do dóbr osobistych zalicza się między innymi zdrowie, wolność sumienia, wolność, twórczość naukową, tajemnicę korespondencji. W związku z naruszeniem naszych dóbr osobistych możemy ubiegać się o odszkodowanie.

Podstawę do ubiegania się o odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych stanowi:

– istnienie dobra osobistego;
– zagrożenie naruszeniem dobra osobistego;
– naruszenie dobra osobistego;
– bezprawność zagrożenia naruszenia dobra osobistego;
– bezprawność naruszenia dobra osobistego.

Trzeba pamiętać, że wymienione składowe muszą występować jednocześnie, tzn, aby była mowa o naruszeniu dobra osobistego, najpierw musi istnieć dobro osobiste, a naruszenie go musi mieć charakter bezprawny. Praktyka sądowa pokazuje, że wykazanie istnienia dobra osobistego i jego naruszenia jest obowiązkiem osoby, która została poszkodowana. To jej powinno bowiem zależeć na tym, aby określić w jakim zakresie jej dobra osobiste zostały naruszone i jak bardzo ją to dotknęło. Osoba poszkodowana nie jest bowiem zobowiązana do wykazania bezprawności działania osoby, która dopuściła się naruszenia dóbr osobistych. Na osobie sprawcy spoczywa udowodnienie, że jej działania nie miały charakteru bezprawnego.

Współczesne orzecznictwo wskazuje, że o decyzji, czy czyjeś zachowanie skutkowało naruszeniem dóbr osobistych drugiej osoby, powinny decydować obiektywne kryteria. Określono, że takim kryterium może być chociażby odbiór danego zachowania przez osoby postronne, które nie są w daną sprawę zaangażowane emocjonalnie. Subiektywny odbiór osoby, która postrzega siebie jako pokrzywdzoną, nie ma w tej kwestii znaczenia.

Wyraźnie trzeba zaznaczyć, że samo naruszenie dóbr osobistych nie sprawia, że odpowiedzialność sprawcy powstaje w sposób automatyczny. Aby możliwe było zastosowanie sankcji cywilnych, niezbędne jest przede wszystkim stwierdzenie, że naruszenie miało charakter bezprawny. Jeżeli naruszenie dobra osobistego wiązało się z powstaniem szkody majątkowej, osoba poszkodowana ma prawo oczekiwać, że zostanie ona naprawiona na tak zwanych zasadach ogólnych. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że zadośćuczynienie obejmuje:

– naprawienie straty, która powstała;
– korzyści, które można było osiągnąć, gdyby nie doszło do naruszenia dóbr osobistych.

W przypadku szkody na osobie, odszkodowanie obejmuje wszystkie koszty związane z uszkodzeniem ciała i ewentualnym rozstrojem zdrowia. Na przykład jeżeli naruszenie dóbr osobistych skutkuje powstaniem częściowej bądź całkowitej niezdolności do pracy, osoba poszkodowana może ubiegać się o rentę.